Łupież pstry, znany także jako pityriasis versicolor, to przewlekła choroba skóry wywołana przez drożdżaki z rodzaju Malassezia. Często pojawia się na skórze głowy, tułowiu i ramionach, a jego charakterystyczną cechą są różnobarwne plamy. Ale czy ta dolegliwość jest zaraźliwa i jakie są jej najważniejsze objawy?
Czym jest łupież pstry?
Łupież pstry to choroba skóry spowodowana nadmiernym rozrostem grzybów z rodzaju Malassezia, które naturalnie występują na skórze człowieka. Choroba objawia się w postaci nieregularnych plam w różnych odcieniach, od różowego przez beżowy, aż po brunatny. Plamy te najczęściej pojawiają się na klatce piersiowej, plecach, ramionach i szyi. W ciepłych miesiącach plamy stają się bardziej widoczne, ponieważ dotknięte chorobą miejsca nie opalają się.
Grzyby Malassezia preferują wilgotne i ciepłe środowisko, co sprawia, że najwięcej przypadków notuje się w tropikalnym klimacie. W Europie, gdzie klimat jest umiarkowany, choroba ta występuje znacznie rzadziej. Częstość występowania jest większa u młodych dorosłych, szczególnie w okresie dojrzewania, kiedy aktywność gruczołów łojowych jest zwiększona.
Łupież pstry to choroba przewlekła, gdzie nawroty sięgają nawet 60-80% przypadków.
Jakie są przyczyny łupieżu pstrego?
Bezpośrednią przyczyną łupieżu pstrego jest nadmierny rozrost drożdżaków Malassezia. Do czynników sprzyjających zalicza się wysoką temperaturę i wilgotność powietrza, nadmierną potliwość, a także zaburzenia hormonalne. Choroba ta częściej dotyka osoby z osłabionym układem odpornościowym oraz te, które stosują antybiotyki lub leki immunosupresyjne.
Inne czynniki ryzyka to dieta uboga w witaminy i mikroelementy, szczególnie cynk i selen, a także nieodpowiednia higiena osobista. Wysoka aktywność gruczołów łojowych również zwiększa ryzyko zachorowania, dlatego osoby z tłustą skórą są bardziej podatne na łupież pstry.
Czynniki środowiskowe
Klimat odgrywa istotną rolę w rozwoju łupieżu pstrego. W regionach o wysokiej wilgotności i temperaturze grzyby Malassezia mają idealne warunki do rozwoju. Dlatego choroba częściej występuje w tropikach i latem.
- Wysoka temperatura
- Wilgotność powietrza
- Nadmierna potliwość
- Przetłuszczanie się skóry
Jakie są objawy łupieżu pstrego?
Objawy łupieżu pstrego są dość charakterystyczne i obejmują przede wszystkim plamy na skórze, które mogą mieć różne kolory – od białego przez różowy po brunatny. Zmiany te są często płaskie i nieregularne, z tendencją do zlewania się. W niektórych przypadkach mogą powodować świąd, zwłaszcza przy nadmiernym poceniu się.
Latem zmiany stają się bardziej widoczne na tle opalonej skóry, ponieważ nie opalają się one jak zdrowa skóra. To właśnie wtedy pacjenci najczęściej zauważają kontrast, który skłania ich do wizyty u dermatologa.
Obszary występowania
Łupież pstry najczęściej pojawia się na klatce piersiowej, plecach, ramionach i szyi. Rzadziej występuje na owłosionej skórze głowy, ale może się tam rozprzestrzenić na skutek użycia zakażonych przedmiotów osobistych, takich jak ręczniki czy szczotki.
W zaawansowanych przypadkach zmiany mogą obejmować większe obszary ciała i prowadzić do trwałych przebarwień. Jednak nie powodują one bólu ani stanów zapalnych, co odróżnia łupież pstry od innych chorób skóry.
Czy łupież pstry jest zaraźliwy?
Mimo że łupież pstry jest chorobą o podłożu grzybiczym, nie jest uważany za wysoce zakaźny. Grzyby Malassezia są naturalnie obecne na skórze większości ludzi i nie stanowią zagrożenia, dopóki ich populacja jest kontrolowana przez układ odpornościowy.
Do zarażenia może dojść poprzez użycie wspólnych przedmiotów osobistych, takich jak ręczniki czy ubrania, zwłaszcza w miejscach publicznych jak baseny czy sauny. Dlatego kluczowe jest zachowanie odpowiedniej higieny i unikanie nadmiernej potliwości, aby ograniczyć rozwój grzybów na skórze.
Zasady higieny
Aby zmniejszyć ryzyko zarażenia, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych zasad:
- Unikaj używania wspólnych ręczników i ubrań
- Myj skórę regularnie i dokładnie
- Stosuj delikatne, antybakteryjne mydła
- Unikaj przebywania w wilgotnych i gorących miejscach przez długi czas
Jak wygląda leczenie łupieżu pstrego?
Leczenie łupieżu pstrego zazwyczaj polega na stosowaniu miejscowych leków przeciwgrzybiczych. W przypadkach łagodnych wystarczają kremy, maści czy szampony zawierające substancje aktywne takie jak ketokonazol czy klotrimazol. Preparaty te należy nakładać na zmienione chorobowo miejsca przez określony czas.
W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczne stosowanie doustnych leków przeciwgrzybiczych, które działają systemowo i pomagają zwalczyć infekcję od wewnątrz. Niestety, łupież pstry ma tendencję do nawrotów, dlatego po zakończeniu leczenia farmakologicznego zaleca się stosowanie odpowiednich dermokosmetyków i dbanie o higienę skóry.
Domowe sposoby na łupież pstry
Oprócz leczenia farmakologicznego istnieją domowe sposoby, które mogą wspomagać terapię i zapobiegać nawrotom:
- Stosowanie olejków eterycznych, takich jak olejek z drzewa herbacianego
- Przemywanie skóry octem jabłkowym
- Unikanie kosmetyków obciążających skórę
- Noszenie przewiewnej odzieży z naturalnych materiałów
Jak zapobiegać nawrotom łupieżu pstrego?
Aby zapobiec nawrotom łupieżu pstrego, kluczowe jest utrzymanie odpowiedniej higieny skóry oraz stosowanie się do kilku prostych zasad. Regularne mycie skóry i włosów delikatnymi, bezzapachowymi środkami pomaga w kontrolowaniu poziomu sebum i usuwaniu nadmiaru potu.
Warto również dbać o zbilansowaną dietę bogatą w witaminy i mikroelementy, które wspierają zdrowie skóry. Unikanie stresu oraz regularna aktywność fizyczna mogą również pozytywnie wpłynąć na odporność organizmu i zmniejszyć ryzyko nawrotów.
Łupież pstry to choroba, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, ale może powodować dyskomfort psychiczny. Dlatego ważne jest skuteczne leczenie i profilaktyka.
Co warto zapamietać?:
- Łupież pstry (pityriasis versicolor) to przewlekła choroba skóry wywołana przez drożdżaki Malassezia, objawiająca się różnobarwnymi plamami na skórze.
- Choroba występuje częściej w tropikalnym klimacie oraz u młodych dorosłych, a nawroty sięgają 60-80% przypadków.
- Objawy obejmują nieregularne plamy na klatce piersiowej, plecach i ramionach, które mogą powodować świąd, zwłaszcza przy nadmiernym poceniu się.
- Łupież pstry nie jest wysoce zakaźny, ale można się nim zarazić przez wspólne przedmioty osobiste; kluczowe jest zachowanie higieny.
- Leczenie polega na stosowaniu miejscowych leków przeciwgrzybiczych oraz dbaniu o higienę, a domowe sposoby, takie jak olejek z drzewa herbacianego, mogą wspierać terapię.
